- Batzordeak funtzio bikoitza du: alde batetik, erakundeko profesionalei prestakuntza emateaz arduratzen da, tratu desegokiko egoerak identifikatzeko sentsibilizazioa hobetze aldera.
- Bestetik, Batzordeak taldeei laguntzen die tratu desegokia izan daitezkeen egoerei aurre egiten, eta Taldeko egoitzetan eta eguneko zentroetan zaintzen diren pertsonei tratu ona ematea sustatzen du.
‘Epe luzeko zainketa-zentroetan adinekoen aurkako tratu txarrei heltzea: datuen eta ekintzen bidez’ lelopean, Nazio Batuen Erakundeak, ekainaren 15ean, Adinekoen kontrako Abusuaz eta Tratu txarrez jabearazteko Mundu Eguna ospatu du 2025ean. Erakunde horrek zentro horietako adinekoen zaintzan jarri du arreta; izan ere, diotenez, «egoitzetako adinekoen segurtasuna eta duintasuna bermatzea inoiz baino premiazkoagoa da».
Egoera horren jakitun eta zentroetan zaintzen dituzten adinekoen ongizatearekin konprometituta, IMQ Igurco talde soziosanitarioak aditzera eman berri du urte hasieratik Tratu Onaren Batzorde bat jarriko dela abian, erakundeko profesionalei prestakuntza emateaz arduratuko dena, tratu desegokiko egoerak identifikatzeko langileen sentsibilizazioa hobetzeko.
Halaber, IMQ Igurcoko Asistentzia-zuzendari Naiara Fernández mediku geriatrikoak azaldu duenez, «batzordeak taldeei laguntzen die tratu desegokia izan daitezkeen egoerei aurre egiten, eta gure adinekoentzako egoitzetan eta eguneko zentroetan zaintzen diren pertsonei tratu ona ematea sustatzen du. Tratu ona aplikatzen da alderdi fisikoari dagokionez (mobilizazioak, bainura joaten laguntzea, elikadura-erritmoa, sexu-intimitatea eta beste batzuk), lehentasunak betetzeari dagokionez (ordutegi-aldaketen aukerak, kanporako irteerak, jarduera terapeutikoei uko egitea eta erreferentziazko profesionala aukeratzea, besteak beste) eta adinekoen berezitasuna aintzat hartzeari dagokionez (izenaren erabilera, zaindu nahi dituzten moduei buruzko zehaztapenak kontuan hartzea...)».
Gogorarazi duenez, «IMQ Igurcok urteak daramatza adinekoei tratu ona ematen, eta horren asistentzia-ereduak adinekoen ongizatea eta bizi-kalitatea arriskuan jartzen dituzten egoerak edo arriskuak identifikatzen laguntzen du. Ongizate fisikoan eta emozionalean jartzen dugu arreta, eta adinekoek komunitatean parte har dezaten pertsona bakar eta berezi diren aldetik, zentroan sartu aurretik egiten zuten bezala».
«Pertsonei loturarik (fisikoak eta farmakologikoak) gabeko arreta ematea defendatzen dugu, bete gabeko premiak identifikatuta eta horiei helduta, horiek asaldura psikomotorra, antsietatea edo agresibitatea eragin dezakete eta», azaldu du Geriatriako espezialistak.
Adituaren aburuz, erakunde batean sartzeak «ez luke haustura izan behar pertsonen bizitzetan, ezta pertsona horiek zentroen antolamendura egokitu behar izatea ere, alderantziz baizik». Hori lortzeko, erakundeen eta bertoko profesionalen lan egiteko modua «eboluzionatzen ari da» ideia hau goraipatzen duen arreta-eredu baterantz: «pertsona oro bakarra da, bere gaixotasuna eta adina edozein direla ere, eta, beraz, bere berezitasunak aintzat hartuta tratatu behar da, bere ongizate subjektiboari egokitzen zaizkion esku-hartze moldakorren bidez —gure ustez, haientzat hobea dena, ez da beti horrela izaten—, eta ezinbestekoa da haien bizi-ibilbidea eta eguneroko bizitza ezagutzea».
Pertsona bere osotasunean ezagutzea «funtsezkoa da zainketen humanizazioan», eta enpatiaren arabera lan egitea dakar. Pertsonaren bizitza-historia, lehentasunak eta nahiak, helburuak eta itxaropenak «pertsonei erakundeetan ematen diegun arretaren ardatz nagusia izan behar dira». Eta dementzia duten pertsonen kasuan, «pertsona hori zer izan den eta, beraz, zer izaten jarraitzen duen gogoraraztea».
Ikusgarritasun txikiko errealitatea
Adinekoen aurkako tratu txarra ez da beti hautematen; abusu fisikoaz haratago baitago. «Infantilizazioa, tratuaren paternalismoa, desira bat betetzeari uko egitea, ondasunak eskuratzeko eta kudeatzeko mugak jartzea, eskubideez gabetzea edo erabakiak hartzerakoan autonomia galtzea egunero pairatzen dituzten egoerak dira, eta beren buruaren pertzepzio negatiboa eragiten dute; izan ere, gizartean balioa izateari utzi dioten pertsonatzat, aitorpen urrikotzat, jotzen dituzte beren buruak», azaldu du IMQ Igurcoko Asistentzia-zuzendariak.
Batzuetan, adinekoez kolektibo homogeneoa balitz bezala aritzeko joera dago, hots, gaixotasun, ahultasun edo laguntza-premia berdinak dituzten kolektibo gisa, eta “gure adinekoak” bezalako terminoak erabiltzen dira alferrikako protekzionismo baten bandera gisa edo lan onarekiko konpromisoaren adierazgarri gisa. Hala ere, espezialistak dioen bezala, ez dira kolektibo simetrikotzat hartu behar, heldu gazteenak hartzen ez diren bezala.
«Erakutsi eta aitortu beharra dago bizi garen eta urte askotarako bizitzea espero dugun adinekoen aniztasuna. Adinekoei tratu ona ematea da erabaki pertsonal eta profesional zentzudunena; izan ere, bizitza-luzeraren proiekzioak betetzen badira, luzaro bizi izango gara, eta gaur egungo gazteok eta helduok biharko adinekoak izango gara. Beraz, egungo adinekoei tratu duina eta indibidualizatua ematearen alde borrokatzea izango da zorionez etorkizunean jasoko dugun tratua», amaitu du azaltzen IMQ Igurcoko Asistentzia-zuzendariak.
